پتروگرافی و تفسیر تاریخچه ی رسوبگذاری سازند ایلام در چاه های شماره 3 و 4 میدان نفتی ماله کوه، شمال باختری اندیمشک

سازند ایلام با سن سانتونین پسین ـ کامپانین میانی، در چاه های شماره 3 و 4 میدان نفتی ماله کوه، جهت شناخت ریزرخساره ها، محیط رسوبی، فرآیندهای دیاژنتیکی و تأثیر آنها بر کیفیت مخزنی و همچنین چینه نگاری سکانسی مورد مطالعه قرار گرفته است. میدان نفتی ماله کوه یک تاقدیس سطح الارضی نامتقارن با امتداد شمال باختری ـ جنوب خاوری است و از لحاظ جغرافیایی در 130 کیلومتری شمال باختری اندیمشک، و از نظر تقسیم بندی ساختاری ناحیه ای در پهنه چین خورده ـ رورانده زاگرس و در زیرحوضه لرستان واقع است. این سازند در چاه شماره چهار از 300 متر و در چاه شماره سه از 270 متر سنگ آهک رسی با میان لایه های نازک مارنی و شیلی تشکیل شده است. مرز پایینی با سازند سورگاه و مرز بالایی با گورپی به فرم ناپیوستگی رسوبی است. براساس مطالعات پتروگرافی سه ریزرخساره ی کربناته مادستون، وکستون و پکستون حاوی روزنداران پلانکتونی در توالی سازند ایلام در چاه های شماره 3 و 4 میدان نفتی ماله کوه شناسایی شده است. بررسی شواهد فسیل شناسی و رسوب شناسی و همچنین مقایسه ی ریزرخساره های ذکر شده با رخساره های استاندارد، نشان می دهد که سازند ایلام در منطقه لرستان در شرایط رسوبگذاری آرام و یکنواخت، احیایی، در زیر قاعده تأثیر امواج طوفانی و در بخش های عمیق یک پلتفرم کربناته از نوع رمپ هموکلینال، نهشته شده است. فشردگی مکانیکی و شیمیایی، نئومورفیسم افزایشی، انواع جانشینی ها (پیریتی شدن، دولومیتی شدن، سیلیسی شدن، گلوکونیتی شدن و هماتیتی شدن)، سیمانی شدن، چند نسل از شکستگی ها و انحلال تدفینی، از مهمترین فرآیندهای دیاژنزی شناسایی شده است که رخساره های سازند ایلام را تحت تأثیر قرار داده است. توالی پاراژنتیکی سازند ایلام نشان دهنده تأثیر مجموعه ای از فرآیندهای دیاژنزی همزمان با رسوبگذاری در کف دریا، و پس از رسوبگذاری در طی تدفین کم عمق تا عمیق و در نهایت بالاآمدگی است. انواع تخلخل های شناسایی شده در مخزن مورد مطالعه از نوع قالبی، حفره ای، استیلولیتی، بین بلوری و درون دانه ای است. فرآیندهای انحلال تدفینی و شکستگی از عوامل اصلی در افزایش تخلخل و تراوایی در رخساره ها بوده و سایر فرآیندها یا منجر به کاهش کیفیت مخزنی شده و یا تأثیری در آن نداشته اند. ترسیم نمودار داده های تخلخل و تراوایی مغزه برای انواع رخساره ها در این میدان نشان می دهد که فرآیندهای دیاژنزی موجب افزایش تراوایی شده که این امر مرتبط با تشکیل تخلخل استیلولیتی در رخساره ها بوده که به عنوان مجرایی برای عبور سیالات عمل کرده است. مطالعات چینه نگاری سکانسی سازند ایلام نشان می دهد که این سازند از یک سکانس رسوبی درجه سوم با مرزهای سکانسی نوع اول (sb1) تشکیل شده است. بر مبنای شواهد موجود (رسوب شناسی، فسیل شناسی و لاگ های چاه پیمایی) این سکانس از سیستم تراکت های پیشرونده و تراز بالا تشکیل شده است. انطباق نسبتاً خوب منحنی رده ی سوم تغییرات نسبی سطح آب دریا در این مطالعه با منحنی های تغییرات جهانی سطح آب دریا، نشان دهنده تأثیرپذیری بالای سازند ایلام از تغییرات ائوستازی و عملکرد نسبتاً ضعیف دیگر عوامل از قبیل فعالیت های تکتونیکی و نرخ رسوبگذاری در منطقه ی مورد مطالعه است.